مقایسه بازدهی پس انداز پول یا طلا در ایران

اگر هدف حفظ ارزش پول در ایران باشد، طلا در بلندمدت بازدهی بسیار بیشتری از سپرده بانکی دارد. دوراهی پس انداز پول یا طلا از سوال‌های پرتکرار در ذهن هر ایرانی است. در یک طرف سود تضمین‌شده سپرده بانکی قرار گرفته و در طرف دیگر جهش‌های نفس‌گیر طلا مثل رشد ۱۹۰ درصدی سال ۹۷ یا صعود ۱۵۵ درصدی سال ۱۴۰۳ می‌درخشد. اما آیا طلا همیشه و در هر شرایطی بهترین گزینه بوده؟ در این مقاله با تحلیل داده‌های تاریخی پی می‌بریم که بهتر است طلا بخریم یا پول را در بانک پس‌انداز کنیم؟

مقایسه بازدهی بلندمدت طلا و سپرده بانکی 

در اقتصاد ایران که سال‌هاست با تورم مزمن دست‌وپنجه نرم می‌‌کند، انتخاب شیوه سرمایه‌گذاری مناسب برای حفظ ارزش دارایی حیاتی است. آمار و ارقام بهترین قاضی برای مقایسه پس انداز پول یا طلا هستند. بیایید نگاهی به بازه زمانی بلندمدت ۱۲ ساله بیندازیم تا ببینیم بین پس انداز پول یا طلا کدام عملکرد بهتری داشته‌اند.

۱. بازده طلا

• در ابتدای سال ۱۳۹۲ قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار حدود ۱۰۰ هزار تومان بود.
• در اواخر آبان سال ۱۴۰۴ قیمت هر گرم طلا به حدود ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده است. 

بنابراین طبق آمارهای بانک مرکزی طی این بازه طلا جهش خیره‌کننده ۱۱۵ برابری داشته که در کمتر دارایی دیگری مشاهده می‌شود.

حتما بخوانید: پیش بینی قیمت طلا در سال ۱۴۰۴ ؛ سناریوی شوک‌آور طلا

۲. بازده سپرده بانکی

طبق مصوبه شورای پول و اعتبار، متوسط نرخ بهره برای سپرده بلندمدت حدود ۲۲.۵ درصد سالانه است. اگر این سود سالانه را با ترکیب مرکب محاسبه کنیم:

• سرمایه ۱ میلیون تومانی در پایان ۱۲ سال حدود ۱۱ میلیون و ۴۳۰ تومان می‌شود.

به عبارت ساده‌تر طی ۱۲ سال گذشته مجموع سود سپرده بانکی در بهترین حالت ۱۱.۵ برابر شده که در برابر رشد ۱۱۵ برابری طلا حرفی برای گفتن ندارد.

تصور کنید سال ۱۳۹۲ دو نفر دارایی یکسانی داشته‌اند. یکی از آنها پولش را در بانک نگه داشته و دیگری همان پول را به طلا تبدیل کرده باشد. امروز تفاوت دارایی آنها ۱۰ برابر است. 

عملکرد طلا در بحران‌های اقتصادی ایران

طلا شهرت خود را به عنوان پناهگاه امن مدیون عملکردش در دوران بی‌ثباتی است. تاریخ معاصر اقتصاد ایران پر از مقاطعی است که این فلز درخشان، نقش خود را به بهترین شکل ایفا کرده است. در جدول زیر جهش‌های قیمتی طلا در بزنگاه‌های تاریخی اقتصاد ایران را مشاهده می‌کنید.

داده‌های جدول نشان می‌دهد هر زمان کشور با شوک‌ شدیدی مثل جنگ، تحریم یا چالش اقتصادی مواجه شده، تقاضا برای طلا به عنوان یک دارایی امن به شدت بالا رفته و منجر به جهش‌های قیمتی خیره‌کننده شده است. 

افرادی که در این مواقع به جای پول نقد، طلا نگهداری می‌کردند، در کنار حفظ ارزش دارایی، بازدهی فوق‌العاده‌ای هم کسب کرده‌اند. 

اگر قصد خرید سکه دارید، این مطلب را از دست ندهید: بهترین سکه برای سرمایه گذاری؛ مقایسه کامل انواع سکه طلا

آیا دوره‌ای بوده که سپرده بانکی از طلا بهتر عمل کرده باشد؟

بله، اما موقت و گذرا. در دهه گذشته تنها دو بازه زمانی داریم که طلا از سپرده بانکی جا مانده:

• سال ۱۳۹۴: با ثبات نسبی اقتصادی پس از توافق برجام، قیمت طلا رشد چندانی نداشت و سود بانکی ۲۰ درصدی بازدهی بهتری ارائه داد.
• سال ۱۴۰۰: با تغییر دولت و ایجاد ثبات نسبی در بازار ارز برای چند ماه، قیمت طلا وارد دوره رکود کوتاه‌مدت شد.

در هر دو مورد عقب‌ماندگی طلا موقتی بود. طلا در سال‌های بعد این فاصله را با جهش‌های بسیار شدیدتر جبران کرد و سرمایه‌گذار صبورش را به سود بسیار بیشتری رساند. این الگو نشان می‌دهد که در تصمیم‌گیری بین سپرده بانکی یا طلا افق زمانی سرمایه‌گذاری نقشی تعیین‌کننده دارد.

بهترین روش سرمایه‌گذاری روی طلا چیست؟

با توجه به معایب خرید طلای زینتی (مانند اجرت ساخت، مالیات و کارمزد)، بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری، خرید طلای آب شده است. این نوع طلا به دلیل نداشتن اجرت و کارمزد بسیار پایین، ایده‌آل کسانی است که دنبال بهره‌مندی از رشد قیمت طلا هستند. پلتفرم وال‌گلد خرید طلای آبشده آنلاین را امن‌تر، سریع‌تر و در دسترس‌تر کرده‌ است. در وال‌گلد می‌توانید حتی با ۱۰۰ هزار تومان به سادگی روی طلای آب‌شده سرمایه‌گذاری کنید.

پیش از هر اقدامی، بخوانید: راهنمای جامع خرید طلای آبشده در ایران

نتیجه‌گیری: پس انداز پول یا طلا؟

بررسی نمودارهای قیمتی نشان می‌‌دهد هر زمان که قدرت خرید پول نقد در ایران تحلیل رفته، طلا نه تنها این کاهش ارزش را جبران کرده، بلکه بازدهی چشمگیری برای صاحبانش به ارمغان آورده است. 

از سوی دیگر سپرده بانکی در اکثر دوره‌ها به شدت از تورم عقب‌مانده و بازدهی چندانی را نصیب سپرده‌گذاران نکرده. بنابراین تردیدی نیست که در دوراهی پس انداز پول یا طلا در اقتصاد پرنوسان ایران، بهترین لنگرگاه برای دارایی‌ شما خرید طلا است.

مزایا و معایب سپرده‌گذاری در بانک

• سود تضمین‌شده و مشخص: دقیق می‌دانید در سررسید چقدر سود دریافت می‌کنید.
• نقدشوندگی آسان: دسترسی به پول نقد از طریق کارت بانکی یا شعب آسان است.
• امنیت بالا: ریسک سرقت یا گم شدن پول وجود ندارد و سپرده‌ها تحت نظارت بانک مرکزی هستند.
• بدون نیاز به دانش تخصصی: پس‌انداز در بانک ساده‌ترین شکل سرمایه‌گذاری است.

• کاهش قدرت خرید: در شرایط تورمی، سود بانکی از نرخ تورم کمتر است و ارزش پول شما کم می‌شود.
• بازدهی بسیار پایین: در مقایسه با سایر بازارها مانند طلا، مسکن یا بورس، بازدهی بانک ناچیز است.
• عدم بهره‌مندی از جهش‌های اقتصادی: شما از رشد ناگهانی در بازارهای دارایی بی‌نصیب می‌مانید.
• وابستگی به سیستم بانکی: در شرایط بحرانی، دسترسی به پول ممکن است با محدودیت مواجه شود.
• محدودیت برداشت: در سپرده‌های بلندمدت برداشت زودهنگام جریمه دارد.
  

مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در طلا

• حفظ ارزش در برابر تورم: طلا به‌طور تاریخی بهترین سپر در برابر تورم بوده است.
• پناهگاه امن در بحران: در دوره بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی ارزش طلا افزایش می‌یابد.
• نقدشوندگی عالی: طلا دارایی جهانی است و در هر جای دنیا قابل تبدیل به پول نقد است.
• تنوع‌بخشی به سبد دارایی: داشتن طلا در کنار سایر دارایی‌ها، ریسک کلی سبد شما را کاهش می‌دهد.

• نوسانات قیمتی: قیمت طلا در کوتاه‌مدت نوسان دارد که برای افراد ریسک‌گریز استرس‌زا است.
• ریسک نگهداری و سرقت: نگهداری طلای فیزیکی در خانه با ریسک سرقت و گم شدن همراه است.
• نداشتن سود ثابت: طلا سودی مانند سپرده بانکی پرداخت نمی‌کند و بازدهی آن وابسته به بازار است.
• ریسک تقلب: در بازار سنتی، امکان خرید طلای تقلبی وجود دارد

سوالات متداول

برای حفظ قدرت خرید، طلا بهتر است یا سپرده بانکی؟

طلا به دلیل رشد قیمتی متناسب با تورم، در حفظ قدرت خرید مؤثرتر از سپرده‌های بانکی است.

نقدشوندگی کدام بهتر است؟ پس انداز پول یا طلا؟

طلا نقدشوندگی بالایی دارد و هر زمان قابل فروش است؛ اما سپرده بانکی بلند مدت شاید جریمه برداشت پیش از موعد داشته باشد.

آیا می‌‌شود طلا و پول نقد را با هم ترکیب کرد؟

بله، این استراتژی مناسبی است. بخشی از سرمایه را برای نقدینگی و امنیت در بانک و بخش دیگر را برای حفظ ارزش و رشد بلندمدت در طلا سرمایه‌گذاری کنید.