انس جهانی طلا چیست؟ رمزگشایی مفاهیم، تاریخچه و نحوه محاسبه قیمت

احتمالا شما هم بارها در اخبار اقتصادی با عبارت افزایش قیمت انس جهانی طلا مواجه شده‌اید و از خود پرسیده‌اید که این اصطلاح دقیقا به چه معنا است. انس طلا واحد استاندارد وزن‌کشی فلزات گران‌بهاست و قیمت جهانی طلا بر اساس آن تعیین می‌شود. انس تروی (Troy Ounce) معیار رسمی بازارهای جهانی است و از بورس لندن و نیویورک تا بازار ایران، مبنای قیمت‌گذاری طلا محسوب می‌شود. در ادامه، تاریخچه، کاربرد، نمادها و روش محاسبه قیمت طلا بر اساس انس را توضیح می‌دهیم.

منظور از انس جهانی طلا چیست؟

وقتی در دنیای اقتصاد و بازارهای مالی صحبت از انس طلا می‌شود، منظور یک واحد اندازه‌گیری وزن استاندارد و بین‌المللی به نام انس تروی (Troy Ounce) است که به‌طور اختصاصی برای وزن‌کشی فلزات گران‌بها مانند طلا، نقره، پلاتین و همچنین سنگ‌های قیمتی به‌کار می‌رود و معیار اصلی قیمت‌گذاری در بازارهای جهانی محسوب می‌شود.

تفاوت اونس تروی با اونس معمولی

بزرگ‌ترین منشا سردرگمی برای بسیاری از افراد، عدم تمایز بین واحدهای وزنی اونس تروی با اونس معمولی است. اونس معمولی یا اونس اِوِردوپوآ (Avoirdupois Ounce) در سیستم امپریال برای اندازه‌گیری وزن طیف گسترده‌ای از کالاها استفاده می‌شود، اما اونس تروی که قدمت بیشتری دارد، کمی سنگین‌تر است.

هر اونس تروی حدود ۱۰ درصد سنگین‌تر از اونس معمولی است. این تفاوت در مقادیر بالا بسیار چشمگیر خواهد بود و به همین دلیل، استفاده از واحد صحیح در محاسبات طلا، اهمیت بالایی دارد.

همچنین بخوانید: شمش طلا چیست؟

وزن هر انس طلا به گرم چقدر است؟

وزن هر انس طلا به‌طور دقیق ۳۱.۱۰۳۴ گرم است. این عدد به وزن یک انس تروی از طلای خالص ۹۹۹.۹ (طلای ۲۴ عیار) اشاره دارد. تمام قیمت‌هایی که به‌صورت انس جهانی طلا اعلام می‌شود، بر مبنای همین وزن و با همین درجه خلوص است.

در رابطه با نماد انس جهانی طلا نیز باید توضیح بدهیم که در بازارهای بین‌المللی، XAU است. این نماد از استاندارد ISO ۴۲۱۷ گرفته شده که کدهای سه‌حرفی ارزها را مشخص می‌کند. در این نماد:

• X نشان‌دهنده یک دارایی فراملی که به هیچ کشور خاصی تعلق ندارد (مانند طلا و نقره).
• AU نماد شیمیایی عنصر طلا در جدول تناوبی که از کلمه لاتین Aurum گرفته شده.

علاوه بر XAU، از نماد اختصاری ozt نیز برای اشاره به اونس تروی استفاده می‌شود.

اهمیت انس در بازار جهانی طلا

شاید این سوال پیش بیاید که چرا یک واحد وزنی با قدمت چند صد ساله، هنوز هم در دنیای امروز تا این حد اهمیت دارد. پاسخ در استانداردسازی، شفافیت و قیمت‌گذاری جهانی خلاصه می‌شود.

• استانداردسازی جهانی: انس تروی یک واحد مشترک بین تمام بازارهای طلاست.
• مبنای قیمت جهانی: قیمت اعلام‌شده برای طلا، قیمت یک انس تروی با خلوص ۹۹۹.۹ است.
• جلوگیری از ابهام وزنی: بدون انس، بازارهای مختلف با واحدهایی مانند گرم، تولا و چی دچار اختلاف وزن می‌شدند.
• اثرگذاری مستقیم بر ایران: قیمت طلا و سکه در ایران تابع قیمت انس جهانی و نرخ دلار است.

انس طلا به‌عنوان یک زبان مشترک و استاندارد جهانی عمل می‌کند که تمام فعالان بازار، از بانک‌های مرکزی و موسسات مالی بزرگ گرفته تا سرمایه‌گذاران خرد در سراسر دنیا، از آن برای معاملات خود استفاده می‌کنند. بدون وجود چنین معیاری، بازار جهانی طلا با واحدهای اندازه‌گیری مختلفی مانند گرم (در اروپا و آسیا)، تولا (در هند و خاورمیانه) و چی (در چین) دچار هرج و مرج و عدم شفافیت می‌شد.

اهمیت اصلی انس جهانی طلا، در نقش آن به‌عنوان مبنای قیمت‌گذاری است. چیزی که شما تحت عنوان قیمت جهانی طلا می‌شنوید، در واقع قیمت یک انس تروی طلا با خلوص ۹۹۹.۹ به دلار آمریکا است. این قیمت در بورس‌های معتبر همچون بورس فلزات لندن (LBMA) و بورس کالای نیویورک (COMEX) تعیین می‌شود و به‌عنوان مرجع اصلی برای محاسبه قیمت طلا در تمام بازارها، از جمله ایران، به‌کار می‌رود.

به عبارت ساده‌تر، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار یا حتی مسکوکات طلا مثل سکه بهار آزادی در ایران، تابعی مستقیم از قیمت جهانی یک انس طلا و نرخ دلار در کشور است. بنابراین، درک مفهوم انس و دنبال کردن نوسانات قیمت آن، اولین و مهم‌ترین قدم برای تحلیل بازار طلا و تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در این فلز گران‌بها به‌شمار می‌رود.

انجمن بازار شمش لندن یا LBMA، بازار اصلی معاملات فیزیکی و عمده طلا در جهان است. این بازار یک بورس متمرکز مانند بورس اوراق بهادار نیست، بلکه یک بازار فرابورس (OTC) محسوب می‌شود که در آن اعضا (شامل بانک‌های بزرگ، پالایشگاه‌ها و معامله‌گران شمش) مستقیما با یکدیگر معامله می‌کنند.

کومکس (COMEX) که بخشی از گروه بورس کالای شیکاگو به‌شمار می‌رود، بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین بازار جهان برای معاملات قراردادهای آتی (Futures) و اختیار معامله (Options) طلا است. برخلاف LBMA که تمرکز آن بر تحویل فیزیکی طلا قرار دارد، اکثر معاملات در COMEX به‌صورت کاغذی و با اهداف سفته‌بازی، پوشش ریسک و سرمایه‌گذاری انجام می‌شود و تنها درصد بسیار کمی از قراردادها به تحویل فیزیکی منجر می‌شود.

تاریخچه انس تروی

واحد اندازه‌گیری انس تروی، برخلاف تصور عمومی، یک مفهوم مدرن نیست، بلکه ریشه‌هایی عمیق تاریخی دارد که به امپراتوری روم بازمی‌گردد. رومی‌ها از شمش‌های برنزی با وزن‌های مختلف به‌عنوان ارز استفاده می‌کردند. یکی از این واحدها Aes grave نام داشت که معادل یک پوند رومی بود. یک دوازدهم این واحد، Uncia یا انس نامیده می‌شد که تقریبا معادل ۳۱.۱ گرم امروزی بود و سنگ بنای اولیه انس تروی را تشکیل داد.

نام تروی، مستقیما از شهر تروا (Troyes) در فرانسه گرفته شده. در قرون وسطی، این شهر به یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری اروپا تبدیل شده بود و بازارهای سالانه مشهوری در آن برگزار می‌شد. بازرگانان از سراسر قاره برای خرید و فروش کالا، از جمله فلزات گران‌بها، به تروا سفر می‌کردند.

برای ایجاد نظم و جلوگیری از تقلب در معاملات، سیستمی از اوزان و مقیاس‌ها در این بازارها استانداردسازی شد. وزنی که برای طلا و نقره به کار می‌رفت، بر اساس همان سیستم رومی Uncia بود و به وزن تروی شهرت یافت. به‌دلیل اعتبار و دقت بالای این سیستم، استفاده از آن به‌سرعت در سراسر اروپا، به‌ویژه در انگلستان، گسترش یافت.

چرا انس تروی به واحد استاندارد فلزات گران‌بها تبدیل شد؟

موفقیت انس تروی به‌عنوان استاندارد جهانی، اتفاقی نبود. دقت و ثبات این واحد وزنی باعث شد تا ضرابخانه‌های سلطنتی و بازرگانان بزرگ آن را به‌عنوان معیار اصلی خود بپذیرند. در قرن پانزدهم میلادی، انس تروی به‌طور رسمی به‌عنوان واحد استاندارد طلا و نقره در بریتانیا انتخاب شد و بعدها با گسترش امپراتوری بریتانیا و نفوذ اقتصادی آن، این استاندارد به سایر نقاط جهان نیز راه یافت.

امروزه، نهادهایی مانند بورس فلزات لندن، تمامی معاملات و ذخایر خود را بر اساس انس تروی ثبت و گزارش می‌کنند. این پیشینه تاریخی غنی، اعتبار و جایگاه خدشه‌ناپذیر انس تروی را به‌عنوان معیار جهانی تثبیت کرده است.

مطلب مرتبط: استاندارد طلا چیست و چرا از بین رفت؟

عوامل موثر بر قیمت انس جهانی طلا

قیمت انس جهانی طلا یک عدد ثابت نیست و تحت تاثیر شبکه‌ای پیچیده از عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در سراسر جهان قرار دارد. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای این عوامل را به‌دقت زیر نظر دارند تا بتوانند آینده بازار را پیش‌بینی کنند. مهم‌ترین عوامل موثر بر قیمت انس طلا عبارت‌اند از:

ارزش دلار آمریکا

یکی از اصلی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین روابط در بازار طلا، رابطه معکوس آن با دلار آمریکا است. از آنجایی که طلا در سطح جهانی با دلار قیمت‌گذاری می‌شود، ضعیف شدن دلار باعث می‌شود خرید طلا برای سرمایه‌گذارانی که با ارزهای دیگر کار می‌کنند ارزان‌تر تمام شود. این موضوع تقاضا را افزایش داده و به رشد قیمت انس طلا منجر می‌شود. برعکس، تقویت دلار معمولا قیمت طلا را کاهش می‌دهد.

نرخ بهره و سیاست‌های پولی

طلا یک دارایی بدون بازده (سود یا بهره) است. زمانی که بانک‌های مرکزی، به‌ویژه فدرال رزرو آمریکا، نرخ بهره را افزایش می‌دهند، نگهداری پول در بانک یا خرید اوراق قرضه جذاب‌تر می‌شود، زیرا به آن‌ها سود تعلق می‌گیرد. این امر هزینه نگهداری طلا را بالا برده و می‌تواند باعث کاهش تقاضا و در نتیجه، افت قیمت آن شود.

تورم

طلا از دیرباز به‌عنوان یک سپر امن در برابر تورم شناخته می‌شود. هنگامی که نرخ تورم بالا می‌رود و ارزش پول نقد (قدرت خرید) کاهش می‌یابد، سرمایه‌گذاران برای حفظ ارزش دارایی‌های خود به سمت طلا هجوم می‌آورند. این افزایش تقاضا، قیمت انس را به سمت بالا سوق می‌دهد.

عرضه و تقاضا

در سمت تقاضا، عواملی مانند خرید جواهرات، تقاضای سرمایه‌گذاری برای شمش و سکه، خریدهای استراتژیک توسط بانک‌های مرکزی و استفاده از طلا در صنایع مختلف نقش دارند. در سمت عرضه نیز، میزان تولید معادن طلا، هزینه‌های استخراج و حجم طلای بازیافتی در بازار، تعیین‌کننده سطح عرضه جهانی هستند. هر عاملی که این توازن را بر هم بزند، قیمت را تغییر می‌دهد.

بحران‌های اقتصادی و ژئوپلیتیک

در زمان بی‌ثباتی‌های سیاسی، جنگ‌ها و بحران‌های اقتصادی، طلا به‌عنوان یک دارایی امن عمل می‌کند. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران که به بازارهای سهام و سایر دارایی‌های پرریسک بی‌اعتماد می‌شوند، برای محافظت از سرمایه خود به طلا پناه می‌برند که این امر به افزایش ناگهانی قیمت انس جهانی منجر می‌شود.

به‌عنوان فردی که سال‌ها نمودارهای مالی را دنبال کرده‌ام، یکی از جذاب‌ترین مشاهداتم همیشه رابطه معکوس طلا و دلار بوده است. من این را برای خودم به عادت تبدیل کرده‌ام که همیشه نمودار اونس جهانی (XAU/USD) را در کنار شاخص دلار (DXY) باز کنم. دیدن این دو نمودار در کنار هم، گویاتر از هر تحلیلی است. وقتی به‌صورت زنده می‌بینم که با افت شاخص دلار، نمودار طلا صعودی می‌شود، این رابطه دیگر برایم یک تئوری اقتصادی نیست، بلکه به یک واقعیت زنده و قابل‌لمس در بازار تبدیل می‌شود که بارها و بارها آن را مشاهده کرده‌ام.

فعالان این حوزه برای تحلیل دقیق‌تر بازار، به گزارش‌های نهادهای معتبری مانند شورای جهانی طلا استناد می‌کنند. این شورا به‌عنوان مرجع اصلی اطلاعات بازار طلا، به‌صورت دوره‌ای گزارش‌هایی در مورد روند تقاضا در بخش‌های مختلف (جواهرات، سرمایه‌گذاری، بانک‌های مرکزی و فناوری) منتشر می‌کند. این گزارش‌ها به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از عوامل موثر بر قیمت انس طلا و دلایل نوسانات آن پیدا کنند.

چگونه قیمت طلای ۱۸ عیار را بر اساس انس جهانی محاسبه کنیم؟

قیمتی که به‌عنوان انس جهانی اعلام می‌شود، مربوط به طلای ۲۴ عیار (خلوص ۹۹۹.۹) و به دلار آمریکا است. برای اینکه بتوانیم قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار (خلوص ۷۵۰) را بر اساس انس جهانی در بازار ایران محاسبه کنیم، باید از یک فرمول مشخص استفاده کنیم.

فرمول محاسبه قیمت طلا با انس:

قیمت یک گرم طلای ۱۸ عیار (تومان) = ((قیمت یک انس طلا به دلار × نرخ دلار به تومان) / ۳۱.۱۰۳۴۷۶۸) × ۰.۷۵

مثال:

فرض کنید امروز قیمت هر انس جهانی طلا، ۳۹۰۰ دلار و نرخ هر دلار آمریکا در بازار آزاد، ۱۰۵,۰۰۰ تومان است. برای محاسبه قیمت طلا، ابتدا قیمت دلاری انس را به تومان تبدیل می‌کنیم:

۳۹۰۰ (دلار) × ۱۰۵,۰۰۰ (تومان) = ۴۰۹,۵۰۰,۰۰۰ تومان

حالا ارزش تومانی انس را بر وزن دقیق آن (۳۱.۱۰۳۴۷۶۸ گرم) تقسیم می‌کنیم تا قیمت هر گرم طلای ۲۴ عیار به‌دست بیاید:

۴۰۹,۵۰۰,۰۰۰ (تومان) / ۳۱.۱۰۳۴۷۶۸ (گرم) ≈ ۱۳,۱۶۵,۶۶۹ تومان

از آنجایی که طلای ۱۸ عیار دارای خلوص ۷۵ درصد است، عدد به‌دست آمده را در ۰.۷۵ ضرب می‌کنیم:

۱۳,۱۶۵,۶۶۹ (تومان) × ۰.۷۵ ≈ ۹,۸۷۴,۲۵۱ تومان

بنابراین، با توجه به دلار ۱۰۵ هزار تومانی و انس ۳۹۰۰ دلاری، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار حدود ۹,۸۷۴,۲۵۱ تومان خواهد بود. باید توجه داشته باشید که این قیمت پایه است و در بازار، هزینه‌هایی مانند کارمزد یا حباب قیمتی نیز به آن اضافه می‌شود.

پس از آشنایی با نحوه محاسبه قیمت پایه طلا، گام بعدی یافتن بستری امن و شفاف برای سرمایه‌گذاری است. در این میان، انتخاب یک سامانه معتبر که امکان معامله بر اساس قیمت‌های لحظه‌ای و بدون هزینه‌های اضافی مانند اجرت ساخت را فراهم کند، اهمیت زیادی دارد. در سامانه فروش و خرید طلای آب شده آنلاین وال‌گلد، شما می‌توانید با اطمینان کامل، به خرید و فروش طلای آب شده بدون اجرت بپردازید. این سامانه قانونی به شما اجازه می‌دهد تا دارایی طلای خود را به صورت غیرحضوری و با کارمزد صفر مدیریت کرده و از نوسانات قیمت جهانی که در این مقاله بررسی شد، به نفع خود استفاده کنید.

کلام آخر

انس طلا به‌عنوان یک واحد وزن، اهمیت بالایی در درک بازار جهانی و نحوه عملکرد آن دارد. این معیار جهانی که با نام انس تروی شناخته می‌شود، مبنای اصلی قیمت‌گذاری طلا در سراسر دنیا محسوب می‌شود و ارزش آن به‌طور مستقیم تحت تاثیر عواملی چون نرخ دلار، تورم جهانی و سیاست‌های کلان اقتصادی قرار دارد. از این رو، برای هرگونه تحلیل یا تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری، دنبال کردن قیمت لحظه‌ای اونس جهانی طلا و شناخت عوامل موثر بر نوسانات آن، یک ضرورت اساسی به‌شمار می‌آید.

سوالات متداول